Каков навистина бил животот на гастарбајтер во Германија?

Немаше синдикати или работнички права за да се ограничи работното време на пристојна бројка и да се зачува ‘рбетот и да се дозволи заздравување на плускавците.

Денешната приказна нè носи во северна Германија, каде што на почетокот на шеесеттите години на минатиот век луѓето оделе во „баустел“ за да заработат за леб.

Таму од Херцеговина замина и нашиот Мате. Замина за да заработи барем нешто за да изгради куќа, да ги школува децата и да го прехрани семејството.

Сопругата останала дома со малите. Тоа го тешело бидејќи комшијата Перо си заминал со сопругата, а децата ги оставиле баба и дедо.

„Некако ова е подобро. Матер е матер“, помисли тој.

Во Германија го дочека градежна работа која траеше од изгрејсонце до зајдисонце, од понеделник до недела.

„Ако работата беше лесна, како да ме чекаше. Не треба да одам докрај од Дувно со сите овие сонародници. Ќе имало и Германци кои би го направиле тоа“, помисли тој.

Немаше синдикати или работнички права за да се ограничи работното време на пристојна бројка и да се зачува ‘рбетот и да се дозволи заздравување на плускавците.

Утрото „бауштелците“ биле донесени од „куќата“ на работа во камиони. Им се допадна надзорникот да е Хрват затоа што ќе им објасни што треба да се направи. А ако не, тој само би покажал со прст кон нив. И после, удри брат цел ден, топло сонце или ладно цедено.

Спиеја и, да речеме, живееја во работничките вагони, а еден служеше како кујна. Таму се правеше вечера, обично во едно тенџере за секого. Само во неделите беа затворени. Потоа би можел да си ги измиеш алиштата, да се одмориш малку и да напишеш писмо до семејството.

Жените целосно ги презедоа машките работни места дома: сета грижа за богатството и одржувањето на полињата. Кога ќе се соберат некои тешко заработени оценки, тие обично почнуваат да градат куќа.

Си помагале според тоа „колку дена си ми работел дома или на терен, исто ти должам“.

И така минуваа деновите, неделите, месеците и со нетрпение се чекаа празниците, со што се разбуди надежта дека семејството ќе биде заедно барем еден ден.

Нашиот шеф им навести на нашиот Мата и неговите колеги дека можат да добијат неколку слободни денови.

Но, како што се приближуваа празниците, така се зголемуваше и неизвесноста, бидејќи се помалку се споменуваа слободните денови, а душата веќе беше таму каде што е каменот, карстот и маслината.

Неколку дена пред самиот Божиќ им било кажано дека нема да можат да добијат годишен одмор, со кратко образложение дека тоа е „поради обемот на работа“.

На Божиќ повторно се собраа околу шпоретот и тенџерето во вагонот. Не беше важно што готвеа за вечера кога не можеа да бидат на семејната трпеза и да јадат леб под фурна, кога домот не мириса и не се слуша гласот на сопругата и детската смеа. Ништо како Божиќна миса, прегратки од мајка и татко и ракија со другарите.

По ручекот, меѓу нив се насели тешка тага. Тишина, никој не зборува. Одеднаш некому ќе му текне дека би било добро секој да стави по сто печати на масата и да почне да раскажува. Оној што ја раскажува најдобрата приказна може да ги земе сите пари.

И така оди. Некои потсетуваа на фолк, некои на љубов, некои на живот… Нема врска, се додека ја нема таа проклета тишина што разделува.

А на ред дојде Мата, кој последен …

“Како ова. Стигнувам со воз (со автобус) пред нашата улица, се симнувам од автобусот и влечам тежок куфер. Па, врне снег, крпата во близина на куќата. Обилно ме скокотка, а потоа лае. Ја отворам вратата, а тој седи покрај каминот, пуши луле и си ги гали мустаќите. До него мрчи мачка. Баба како што треба стави кисела зелка и месо. Дица трча кон мене, а жената се двоуми…“

Мате не мораше повеќе да зборува. Сите почнаа да плачат и да туркаат пари кон него.

Сите ги потсети на Божиќ што ги чека, но не го дочека.