Марко се врати од Германија директно во село! Заработувал 2.800 евра месечно, но сепак решил да се врати дома и да ја чува стоката!

Додека колони млади Хрвати од сите страни продаваат се што имаат и купуваат билет во еден правец – кон Германија, Марко Релота се упати во спротивна насока – од Германија во Хрватска, кон селата. Во Умљановиќ, општина Ружиќ, село Релоте. Решил да се занимава со сточарство.

– И сигурно… Имаше и телевизија, никој не верува. Во Германија почнав да работам во 2013 година. Имено, јас завршив гимназија „Браќа „Радиќ“ во Каштел Штафилиќ, како шумски техничар, таму бев година дена, година и пол по средното училиште, се појави можност да заминам во странство, па си заминав. Работев за германската автомобилска индустрија, во мало гратче во близина на Улм.

Тоа е надворешноста на вашиот автомобил, надворешните делови, носачите на покривот, алуминиумските лајсни околу прозорците, сè што треба да се полира, за да добие сјај.

– И веќе по тие први две години во Германија – кога дојдов дома на тримесечна пауза, пред вториот двегодишен договор – разговарав на маса со моето семејство – што можев да правам овде дома, што можевме. направи, бидејќи за мене не остана во Германија. И тогаш решивме – ќе направиме нешто со добитокот. И кога ќе кажеш некому дека купив крави, сите сметаат – ене го, овчар.

Тој не можеше да направи ништо друго, па мораше да го направи тоа. Но, јас не. Имав можност да живеам во Сплит, долу имаме куќа, утре можам да одам во Сплит ако сакам да живеам и работам за некаква плата, но не се гледав себеси во тоа. Сакав да започнам нешто свое, самостојно, да бидам свој шеф! – тивко и одлучно вели Марко (25).

Кога веќе реши да се врати во Хрватска, луѓето мислеа дека Германија не е толку добра за него. Каков неред. Таму поминав одлично. Има пробен период од два-три месеци, ако си задоволен остануваш, ако не – продолжуваш понатаму. Платата беше исто толку добра, на почетокот на 2013 и 2014 година беше до 2.800 евра, потоа малку падна.

Сега во последните две години беше околу две илјади евра, но покрај тоа ни плаќаа и станот. Со храната се справувавме само сами. Смените беа по 12 часа, се враќаш од работа, готвиш ручек, перете алишта, подготвувате, чистите. Едноставно мораше.

Почнуваше во шест часот наутро, машини, машини, а попладне до шест навечер. Да беше втора смена, ноќна смена ќе беше од шест навечер до шест наутро. Имаш две получасовни паузи и толку – вели Марко.

Неговата работа беше да ги распореди алуминиумските лајсни во шаблони, поточно да ги закачи, да ги стави во машината за полирање. А потоа машината ја врти 12 до 15 минути додека не ги полира до висок сјај.

– Вие сте стандардизирани. За мене нормата беше 324 парчиња лајсни за прозорци. Значи, 11 часа на 324. Ако треба да исфрлите 3,5 илјади парчиња по смена, а сте исфрлиле 2,5 илјади, се поставува прашањето каде бил проблемот. Ако имаш дефект на машината, уредно пријавуваш, ти пишува – машината стои толку долго, а ти ја прикачуваш со стандардната хартија. А ако не, тогаш ти се одбива од дневницата. Сè мора да се знае! Сè на сè, за мене беше огромно искуство – вели Марко, со кого заедно соработуваа околу 200 Хрвати во тоа „полирање“ кај Улм. Од вкупно 500 вработени.

Толку за оние кои мислат дека е многу подобро таму. А оние другите кои, навечер, кога ќе ги видат полупразни далматински градови во зима, се прашуваат – каде отиде целиот тој свет?

И така сето тоа заедно ја забрзало одлуката на Марко да биде сам, да живее од она од што живееле неговите предци, баба и дедо. Роден е во Сплит, основно училиште одел во Ружиќ, секогаш имале по 15-20 овци и неколку крави за потребите, млеко и сирење, теле.

– Не барам да добијам некое богатство од сето тоа, некои големи пари. Би сакал да бидам свој шеф во сопствената куќа и да ми остане пристојна плата за да знам зошто се мачам. И тоа е тоа – рече тој.

– Неман се уште има толкаво количество добиток. Сега имам 25 крави, тоа се нашите домашни говеда Буш, нашите автохтони говеда, од далматинскиот регион. И уште во фаза на формирање на мајчиното стадо. Кога ќе достигнам околу 50-60 грла, тогаш би можел да се специјализирам за некое производство. Дали ќе биде млеко, месо, сирења, ќе видиме каков ќе биде пазарот. Сите женски телиња ги оставам за проширување на фармата, а машките ги сменивме за женски…

Не сум почувствувал поопиплива заработка во 12-те месеци што го правам ова. Лани плаќале и стимулации за секое грло, по 308 и 322 евра. Тоа што го добивме го реинвестиравме во бизнис, во добиточна храна, во машини, во згради – вели Марко.

Буша не е стабилен вид говеда, но се смета за една од најмалите крави во светот. Сака да оди надвор да пасе, но сепак треба да се хранат, особено кога е сушна година, како лани, за да им ја исечат тревата. Релотите подготвуваат околу 80 бали сено за зимата, секоја бала тежи од 200 до 250 килограми, па направете ја математиката.

Имаат среќа што имаат свои парцели за косење, а роднините кои не ги користат им дале што да користат. Таткото и мајката и двете сестри исто така помагаат кога можат.

– Кај нас состојбата е таква, денес е ваква, утре е таква. Кога правите математика, најдобро е да не сметате на нив. И тогаш, којзнае, денес или утре можеби туризмот, овие селски домаќинства, со домашна храна, стануваат се поактуелни.

Кој знае… Еве, ми се јави наш човек од Австрија, се занимава со увоз на нашите сувомесни производи и прашува дали може да замине кога ќе дојде на лето овде на Јадранот. Го интересира што правам, па кој знае, можеби ќе воспоставиме некаква соработка, го интересира и пршутата, па дури и вели дека би можеле да пробаме да сушиме месо од грмушки. Сè уште не сме го пробале тоа, но зошто да не? -Искрен е Марко.