Свето правило: Зошто има женски и машки манастири

Има еден аватон принцип кој важи за сите манастири и машки и женски и важи секаде. Нема манастир, колку и да е лошо уреден, што не се придржува до ова правило Свето правило: Зошто има женски и машки манастири Света Гора е специфична по тоа што се наоѓа на полуостров со дваесет големи манастири, многу испосници и безброј ќелии. Значи, целиот полуостров е како еден манастир, а потоа тој принцип на аватон се прошири на една цела територија. Што значи овој принцип?

Како што жените не смеат да влезат на Света Гора, така и во женските манастири, се разбира, мажите не смеат да влезат во делот каде што живеат монахињите. Ова начело го има насекаде. Во некои стари биографии се вели дека во женските манастири било забрането воопшто да влегува маж, туку само еден постар свештеник кој би служел литургија, кој се причестувал на монахињите и каде се исповедале. Значи, тој принцип е нешто што е поврзано со самата суштина на монаштвото.

Знаеме дека секој монах и монахиња при примањето на монашки завет дава три завети: послушание, доброволна сиромаштија и девственост. Без разлика дали некој живеел девствен претходен живот или не, од моментот кога ќе добие монашки завет, тој се заветува невиност, не пред луѓето, туку пред самиот Бог. Тоа е она што се вели во чинот на монаштвото. Еден свештеник кој чита молитви пред да земе ножици и крстосно да ја исече косата од главата на тој монах или калуѓерка, вели: Тие ги слушаат зборовите што ги кажувате“.

Тие зборови се страшни и секако, и покрај големата милост Божја кон сите грешници, ние сепак сме должни да ги исполниме заветите што ги дадовме пред Бога. За оние кои живеат монашки живот да имаат помала борба на патот кон зачувување на невиноста и целомудрието, тогаш подобро е да не се среќаваат многу со луѓе од спротивниот пол; како што вели народната: далеку од очи, далеку од срце. Затоа постои овој принцип на аватон.

Неколку пати во историјата самата Пресвета Богородица им се заканувала на некои жени кои сакале да влезат на Света Гора, таков беше случајот во манастирот Ватопед. Таму има чудесна фреска наречена Антифонитрија – Онаа што одговара. Кога византиската принцеза, сакајќи да ја види црквата што нејзиниот татко императорот ја изградил како ктитор, дошла да го посети Ватопеди, таа влегла во новоизградениот храм и го слушнала гласот на Пресвета Богородица што доаѓа од нејзината фреска: „Не влегувајте понатаму, тука има уште една царица!

Веќе во тоа време, на жените главно не им било дозволено да доаѓаат на Света Гора, но царици можеле да ја посетат во некои посебни ситуации. Кога се случи тоа чудо, тогаш Светогорските отци сфатија дека и самата Пресвета Богородица сака целосно да се исполни овој принцип и оттогаш тоа правило важи. Друг случај се случи кога нашата Мара Бранковиќ, тогашниот султанат, дојде во манастирот Свети Павле, во кој тогаш живееја српски монаси, и кога им донесе голем благослов – дарови кои мудреците од истокот му ги дадоа на Младенецот Христос, кој сè уште секогаш се чува во манастирот Свети Павле.

Излегла од чамецот и тргнала, но Пресвета Богородица ја повикала на само неколку десетици метри од морето и и забранила да оди понатаму. Мара таму ги предаде подароците и веднаш се врати на бродот. На тоа место каде што се појави Пресвета Богородица, сега има проскинитар со иконата на Богородица, што е потсетување на ова чудо.